เพราะธรรมศาสตร์ (แฟร์) สอนให้ฉันรักสัตว์?

ภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย, วรพร รุ่งวัฒนโสภณ และ สิทธิเดช สายพัทลุง

หลายคนคงทราบกันว่าช่วงวันที่ 18 – 29 มีนาคมที่ผ่านมา มีการจัดงาน ธรรมศาสตร์แฟร์ (Thammasat Fair) เป็นครั้งแรก ซึ่งรวมร้านค้าไว้อย่างมากมายในอาณาจักรทุ่งรังสิตอันไกลโพ้นแห่งนี้ ทั้งร้านอาหาร เสื้อผ้า ของใช้ และเครื่องเล่น

ทว่าท่ามกลางบรรยากาศแห่งความสุข กลับมี ‘สินค้า’ ชนิดหนึ่งที่ดูจะไม่ใช่แค่สิ่งของทั่วไปที่ไร้ซึ่งชีวิต นั่นคือ ‘สัตว์เลี้ยง’

สินค้าประเภทสัตว์เลี้ยงในงานมีทั้ง สุนัข แมว ปลา นก ฯลฯ รวมไปถึง สัตว์ที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ (Exotic Pet) อย่าง กบ เต่า ยิ่งกว่านั้นยังมีบริการเสริมอื่นๆ นอกจากการซื้อไปเลี้ยง อย่างการจ่ายเงินเพื่อให้อาหารหรือถ่ายรูปกับสัตว์ เช่น แพะ หมูแคระ งู แพรี่ด็อก ฯลฯ ราวกับว่าทุ่งรังสิตแห่งนี้ได้ถูกเนรมิตให้เป็นสวนสัตว์

เมื่อพิจารณาสภาพแวดล้อมที่แทบจะไม่มีแม้กระทั่งพื้นที่ให้หยุดยืน เรียกได้ว่าต้องเดินแบบไหล่ชนไหล่ รวมถึงอุณหภูมิที่พุ่งสูงชวนให้อารมณ์ร้อนตาม การนำสัตว์เลี้ยงที่มีเงื่อนไขมากมายในการดูแลมายังสถานที่แบบนี้ ก็ทำให้สงสัยว่าอาจจะไม่เหมาะสมหรือเปล่า

เพื่อหาคำตอบแล้วสวัสดิภาพของสัตว์ควรจะเป็นยังไง?

กองบรรณาธิการ Varasarn Press จึงติดต่อทำการสัมภาษณ์ ‘ชุติกาญจน์ กิตติสุนทรพิศาล’ นิสิตชั้นปีที่ 3 คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เกี่ยวกับประเด็นนี้

มีความคิดเห็นอย่างไรต่อกรณีการขายสัตว์เลี้ยงในงานธรรมศาสตร์แฟร์ ครั้งที่ 1 ?

อันนี้พูดโดยอ้างอิงตามหลัก ‘Animal Welfare’ คือ สัตว์ต้องมีสวัสดิภาพตาม ‘หลัก 5 Freedoms’ นะ

คือหากดูจากในรูป สัตว์อาจจะได้รับน้ำและอาหารไม่เพียงพอเพราะจุดวางถ้วยน้ำอยู่นอกกรง ด้วยอากาศที่ร้อนก็ยิ่งควรจะให้เขาได้กินน้ำ ข้อสอง อย่างที่บอกว่าอากาศร้อน ก็อาจทำให้รู้สึกอึดอัดไม่สบายตัว สุนัขสามารถอยู่ในกรงได้นะ แต่ควรมีพื้นที่ให้อย่างเหมาะสม และการไม่อยู่ในกรงคือตัวเลือกที่ดีที่สุด

ข้อสาม การที่เขาอยู่ในกรงรวมกันหลายตัวอย่างแออัดมีโอกาสที่จะติดโรคติดต่อสูง ยิ่งเป็นลูกสุนัขยิ่งต้องอาศัยความสม่ำเสมอในการดูแล ยกตัวอย่างโรคที่ติดกันเยอะในพื้นที่ที่มีการขายสัตว์เลี้ยง ก็เช่น Canine Parvovirus (CPV) ที่ทำให้ลูกสุนัขท้องเสียอย่างรุนแรงและอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

ข้อสี่ อย่างที่บอกว่าอากาศน่าจะร้อน รวมทั้งอยู่กันอย่างแออัด มีความเป็นไปได้ที่เขาจะเครียด และสุดท้าย ข้อที่ห้า จากที่เห็นในรูป เขานอนซึมและไม่ค่อยร่าเริง อาจจะไม่ได้แสดงพฤติกรรมตามปกติของสุนัขขนาดนั้น ปกติเขาจะต้องเดิน ต้องวิ่ง ร่าเริง ลองนึกภาพสุนัขที่เดินเล่นตามสนามก็ได้ คือเขาควรแสดงออกตามพฤติกรรมอย่างเหมาะสม

ผู้เขียนได้ทำการค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเกี่ยวกับหลัก 5 Freedoms ที่สัตว์ควรมีตามหลัก Animal Welfare มีดังนี้

1. ปราศจากความหิวโหย (Freedom from hunger and thirst)

2. ไม่รู้สึกอึดอัด (Freedom from discomfort)

3. ปราศจากความเจ็บปวดและโรคภัย (Freedom from pain, injury and disease)

4. ปราศจากความกลัวและความเครียด (Freedom from fear and distress)

5. แสดงออกถึงพฤติกรรมที่ควรจะเป็น (Freedom to express normal behavior)

สัตว์ที่ขายตามงานแฟร์หรือตลาดนัด กับสัตว์ที่ขายในห้างสรรพสินค้า มีสวัสดิภาพต่างกันหรือไม่?

คิดว่าน่าจะต่างกันเรื่องสภาพอากาศ อย่างน้อยในห้างน้องหมาอาจจะสบายตัวขึ้นมานิดนึง แต่ว่าสภาพแวดล้อมอย่างอื่นจะคล้ายคลึงกันหมดเลย มีโอกาสเกิดความเครียดและโรคติดต่อมีเช่นเดิม

เวลามีคนมุงดูเป็นจำนวนมาก จะทำให้สุนัขเครียดไหม?

แล้วแต่ลักษณะนิสัยของบางตัวเลย บางตัวก็เครียดและไม่อยากเจอคนเยอะ หรือบางตัวก็อาจจะโอเคกับการได้เจอคนเยอะ

หากจะขายสัตว์เลี้ยงในงานแบบนี้ พอจะมีวิธีจัดการให้สัตว์เลี้ยงมีสวัสดิภาพดีขึ้นไหม?

คิดว่าในทางปฏิบัติเป็นไปได้ค่อนข้างยาก เพราะนี่ถือเป็นธุรกิจที่ต้องมีการทำกำไรระดับหนึ่ง การจะทำให้ตรงตามหลักต้องใช้ต้นทุนสูงพอสมควร หากจะทำให้สวัสดิภาพสัตว์ดีแบบที่สุด อาจจะต้องเพิ่มจุดระบายความร้อนให้แก่สัตว์ เป็นพัดลมหรือแอร์เคลื่อนที่ เพิ่มขนาดกรงหรือพื้นที่ต่อตัวสัตว์ให้มากขึ้นเพื่อลดความเครียด นอกจากนี้ควรเพิ่มจุดวางน้ำและอาหารให้มากขึ้น รวมถึงหมั่นทำความสะอาดกรงเพื่อลดโอกาสในการเกิดโรค

ถ้าอยากเลี้ยงสัตว์ควรทำยังไง?

ถ้าใครต้องการน้องๆ ตรงตามสายพันธุ์ก็อาจจะมีการติดต่อซื้อจากฟาร์มโดยตรงเลยก็ได้ นอกจากนี้ การรับมาเลี้ยงก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจ อย่างที่คณะสัตว-แพทยศาสตร์ จุฬาฯ ก็จะมี ‘ชมรมจรจัด’ หรือ ‘ชมรมนิสิตสัตวแพทย์จุฬาฯ เพื่อสวัสดิภาพสัตว์’ ที่มีจุดประสงค์ในการควบคุมประชากรสัตว์จรจัด โดยการส่งน้องหมาและน้องแมวจรไปทำหมันยังคลินิกที่ชมรมได้ติดต่อไว้ ในบางครั้งชมรมจะรับน้องๆ เข้ามารอหาบ้าน หากใครสนใจน้องหมาน้องแมวก็สามารถสามารถติดตามได้ทางเพจของเราซึ่งจะมี 2 ช่องทางหลักคือ facebook : JohnJud และ Instagram : johnjud_cu

เมื่อพิจารณาถึงเงื่อนไขที่สัตว์ต้องการแล้ว เห็นได้ชัดว่าการนำสัตว์เลี้ยงไปวางขายในงานแฟร์หรือตลาดนัดดูจะไม่เหมาะสมนัก ด้วยทั้งสภาพอากาศร้อนและความแออัดที่เสี่ยงต่อการติดโรค

สุดท้ายแล้วเราอาจจะต้องตั้งคำถามกับตัวเองแล้วว่า