เรื่อง ปาณัสม์ จันทร์กลาง
ภาพ เก็จมณี ทุมมา
จากเหตุการณ์การเสียชีวิตของพญ.วราลัคน์ สุภวัตรจริยากุล หรือหมอกระต่ายที่ถูก ส.ต.ต.นรวิชญ์ บัวดกขับรถจักรยานยนต์ชนเสียชีวิตขณะข้ามถนน กลายเป็นประเด็นที่สร้างความตื่นตัวให้กับคนไทยทั้งประเทศ ทั้งเรื่องความปลอดภัยในการใช้ทางม้าลายและเรื่องการบังคับใช้กฎหมายจราจร ที่ประชาชนหวังว่ารัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำให้การข้ามถนนเป็นเรื่องที่ปลอดภัยเสียที
หลังจากเหตุการณ์ดังกล่าวผ่านไปไม่นาน ประชาชนได้เริ่มเห็นการทำงานอย่างเข้มงวดกวดขันของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อย่างการทดสอบข้ามทางม้าลาย (จุดเดียวกับหมอกระต่าย) ของคณะรอง ผบ.ตร. ที่กว่าจะได้ข้ามถนนก็ยังทุลักทุเล และยังคงอันตรายทั้งๆ ที่มีตำรวจจราจรคอยโบกรถให้ หรือการเร่งปรับปรุงทางม้าลายให้มองเห็นเด่นชัด แต่คราวใช้จริงกลับยังมีรถจอดคร่อมรอสัญญาณไฟแดงเช่นเคย ทำเอาประชาชนเห็นแล้วได้แต่ยิ้มหน้าเจื่อนๆ แล้วมองซ้ายขวาหน้าหลังก่อนข้ามกันต่อไป
ในเมื่อกฎและมาตรการของไทยยังไม่ดีพอ เราสามารถปรับแก้อะไรได้บ้างเพื่อให้ทางม้าลายกลายเป็นพื้นที่ปลอดภัยของคนข้ามถนน
ในการขับขี่ยานพาหนะ ใบอนุญาตขับรถหรือที่เรียกกันว่าใบขับขี่เป็นสิ่งที่ขาดไปไม่ได้เพราะเป็นหลักฐานยืนยันว่าได้ผ่านการอบรมและทดสอบ เป็นผู้มีความพร้อมและได้รับอนุญาตให้ขับรถ แต่ทั้งนี้ผู้ขับขี่ต้องปฏิบัติตามกฎจราจร หากละเมิดก็จะได้รับโทษตามกฎหมาย
สำหรับประเทศไทย ประชาชนทั่วไปที่ทำผิดกฎจราจรจะมีเพียงโทษปรับเท่านั้น และไม่ส่งผลใดๆ ต่อใบขับขี่ ไม่มีการพัก ไม่มีการเพิกถอน ถ้าโดนจับปรับแล้วมีเงินจ่ายก็จบ แถมกลับมาขับรถต่อได้ทันที ทำให้คนไทยไม่เกรงกลัวกฎจราจร
PPTVHD36 ได้รวบรวมเกณฑ์ของต่างประเทศที่ใช้ระบบ “คะแนน” เข้ามาเป็นเกณฑ์การลงโทษอย่างสหรัฐอเมริกา อังกฤษ หรือใกล้ๆ อย่างญี่ปุ่น ที่เมื่อถูกตัดคะแนนสะสมถึงจุดหนึ่งในระยะเวลาที่กำหนด จะถูกยึดใบขับขี่และไม่สามารถขับรถได้ เมื่อขับรถไม่ได้ การใช้ชีวิตลำบากขึ้นเพราะต้องเข้าอบรมและสอบใบขับขี่ใหม่อีกครั้ง จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้คนของประเทศเหล่านี้เคารพกฎจราจร แต่ในอนาคตระบบคะแนนอาจถูกบังคับใช้ในประเทศไทย เพราะเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2564 ที่ผ่านมาได้ประเดิมระบบนี้กับผู้ที่ขับรถขนส่ง-รถสาธารณะแล้วเรียบร้อย
การออกแบบทางม้าลายก็มีผลต่อความปลอดภัยของคนเดินเท้า เพียงแค่การตีเส้นที่ชัด และสัญญาณไฟอาจยังไม่พอ นอกจากแสงสีแล้วเรายังใช้ “เสียง” ที่เป็นจังหวะสื่อให้คนขับรถรับรู้ได้อีกด้วย “PB/5” (พีบีไฟฟ์) หรือที่รู้จักกันในปุ่มกดสัญญาณไฟคนข้ามถนน ที่เมื่อกดแล้วจะมีสัญญาณไฟพร้อมเสียงที่ทำให้ผู้ใช้รถใช้ถนนทราบถึงสถานะของทางม้าลาย โดยเสียงจังหวะช้าหมายถึงให้รถผ่านไปได้และคนรอข้ามถนน ส่วนเสียงจังหวะรัวหมายถึงให้รถหยุดและคนข้ามถนนได้ อีกทั้งยังเป็นประโยชน์ต่อผู้พิการทางสายตาอีกด้วย
PB/5 มีจุดเริ่มต้นจากประเทศออสเตรเลียและได้รับความนิยมไปทั่วโลก โดยในประเทศไทยมีการใช้ทางม้าลาย PB/5 ในบางพื้นที่แล้ว หากรัฐบาลสามารถยึดเป็นมาตรฐานและนำไปใช้ คาดว่าจะช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้คนข้ามถนนได้ไม่น้อย
นอกจากการปรับปรุงทางข้ามแล้ว “จิตสำนึก” ของคนก็เป็นอีกองค์ประกอบที่ต้องช่วยกันดูแล จิตสำนึกเป็นสิ่งที่ถูกคาดหวังและรณรงค์ให้ผู้ใช้รถใช้ถนนทุกคนมี ว่ากันว่าการที่คนมีจิตสำนึกจะทำให้คนปฏิบัติตามกฎหมาย
แต่จะมีใครมองกลับกันบ้างหรือไม่ ว่าจริงๆ แล้วจิตสำนึกเกิดขึ้นได้จากกฎหมายที่บังคับใช้อย่างจริงจังต่างหาก
เพราะนอกเหนือจากบทลงโทษทางกฎหมายและการออกแบบทางม้าลายแล้ว การบังคับใช้กฎหมายจากเจ้าหน้าที่เป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด เราควรจะมีเจ้าหน้าที่ที่คอยจับปรับผู้ที่ทำผิดกฎจราจรอย่างจริงจัง ทว่าวัฒนธรรม “พับเล็กๆ” ของเจ้าหน้าที่บางส่วน บวกกับความเป็นกันเองของคนไทยบางคน ทำให้กฎหมายที่ควรจะบังคับใช้กับทุกคนอย่างเท่าเทียมกลายเป็นดีลต่อรองของคนสองคน
ปัญหาการทุจริตและการปล่อยปละละเลยนี้เองที่หล่อหลอมให้คนไทยจำนวนหนึ่งเคยชินกับการติดสินบนเจ้าหน้าที่ และไม่ตระหนักที่จะปฏิบัติตามกฎหมาย ทำให้จิตสำนึกในการใช้รถใช้ถนนค่อยๆ จางหายไป
หากกฎหมายถูกบังคับใช้โดยเจ้าหน้าที่อย่าง “จริงจัง” ตามที่รอง ผบ.ตร. ประกาศไว้เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2565 จิตสำนึกที่ควรมีก็จะกลับมา
และเป็นก้าวสำคัญที่นำความปลอดภัยมาสู่ท้องถนนได้ดีที่สุด
บรรณานุกรม
Julian O’Shea. Why Australia’s Crosswalk Buttons are the Best (ft. Billie Eilish) [YouTube]. 2021. [cited 2022 Feb 2]. Available from: https://www.youtube.com/watch?v=FwbNFRbqwfg
PPTVHD36. 2565. เทียบบทลงโทษแต่ละประเทศ “หากรถไม่หยุดให้คนข้ามทางม้าลาย”. เข้าถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. https://www.pptvhd36.com/news/ต่างประเทศ/165225
The Sydney Morning Herald. Louis Challis, acoustics expert with an ear for bad vibrations [Internet]. 2017. [cited 2022 Feb 2]. Available from: https://www.smh.com.au/national/louis-challis-acoustics-expert-with-an-ear-for-bad-vibrations-20170620-gwug6p.html
กรมขนส่งทางบก. 2564. กรมการขนส่งทางบก ขานรับนโยบายรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม นำระบบตัดแต้มมาพิจารณาพักใช้หรือเพิกถอนใบอนุญาตขับรถ สำหรับผู้ขับรถสาธารณะและรถขนส่งเท่านั้น. เข้าถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. https://www.dlt.go.th/th/public-news/view.php?_did=2991
กรุงเทพธุรกิจ. 2562. เตรียม!ปรับโฉม “ทางม้าลาย” ทั่วประเทศ กทม. มี115 จุดอันตราย. เข้าถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. https://www.bangkokbiznews.com/politics/985246
กรุงเทพธุรกิจ. 2562. ระบบแต้มความผิดในกฎหมายจราจรญี่ปุ่น. เข้าถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. https://www.bangkokbiznews.com/blogs/columnist/122330
ประกาศสำนักงานจำรวจแห่งชาติ. 2563. เรื่อง การกำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. ๒๕๑๑. เข้าถึงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2563/E/195/T_0009.PDF
เรื่องเล่าเช้านี้. 2565. รอง ผบ.ตร. ทดสอบข้ามทางม้าลาย จุดเดียวกับ ‘หมอกระต่าย’ แนะ ตร.อย่าทำผิด จะโดนสังคมตำหนิเป็น 2 เท่า [วิดีโอ]. เข้าถึงเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2565. รอง ผบ.ตร. ทดสอบข้ามทางม้าลาย จุดเดียวกับ ‘หมอกระต่าย’ แนะ ตร.อย่าทำผิด จะโดนสังคมตำหนิเป็น 2 เท่า – YouTube