เขียน: ปานชีวา ถนอมวงศ์
อาจารย์นิติศาสตร์ มธ. ชี้ MOU 2543-2544 ไม่ทำให้ไทยเสียดินแดน เนื่องจากเป็นเพียงกรอบที่ใช้เจรจาและกรอบในการทำสนธิสัญญาการพัฒนาร่วมสำหรับทรัพยากรปิโตรเลียม ด้านอดีตเสนาธิการทหารเรือและนักวิชาการทางกฎหมายหวั่น MOU ทั้ง 2 ฉบับอาจทำให้ไทยเสียเปรียบ แนะรัฐบาลควรหาแนวทางแก้ไข
เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ณ ห้อง 501 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ชมรมนักเรียนทุนเล่าเรียนหลวง (ทุนคิงส์) จัดเวทีเสวนา ‘ปัญหาไทย-กัมพูชา MOU ควรไปต่อหรือพอแค่นี้?’ โดยมีผู้ร่วมเสวนาประกอบด้วย ธนภัทร ชาตินักรบ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, พล.ร.อ.พัลลภ ตมิศานนท์ อดีตเสนาธิการทหารเรือ อดีตสมาชิกวุฒิสภา และ เจษฎ์ โทณะวณิก รองอธิการบดีฝ่ายกฎหมายและธรรมาภิบาล วิทยาลัยบัณฑิตเอเซีย ดำเนินการเสวนาโดย ตริณญ์ อินทรโอภาส นักเรียนทุนเล่าเรียนหลวง ปี 2530
ธนภัทร ชาตินักรบ รองศาสตราจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) กล่าวว่า MOU 2543 เป็นบันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลกัมพูชาว่าด้วยการสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนทางบก ซึ่งใน MOU 2543 มีความกังวลใจจากหลายฝ่ายถึงข้อ 1 ว่าด้วยเอกสารที่จะใช้ในการพูดคุยประเด็นดังกล่าว ในหมวด ค. ซึ่งเอกสารที่ถูกมองว่าเป็นปัญหาคือ แผนที่ที่จัดทำขึ้นจากการปักปันเขตแดนโดยกรรมการปักปันเขตแดนที่ตั้งขึ้นภายใต้อนุสัญญา ค.ศ.1904 และสนธิสัญญา ค.ศ. 1907 หรือ แผนที่มาตราส่วน 1 : 200,000 อีกข้อที่มีความกังวลใจมากคือข้อ 5 ว่าด้วยการงดเว้นจากการดำเนินการใดๆ ที่จะเป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมของพื้นที่ชายแดน เว้นแต่จะเป็นการดำเนินการของอนุกรรมการเทคนิคร่วม เนื่องจากกัมพูชาละเมิดข้อตกลงดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังมีข้อ 8 ว่าด้วยการระงับข้อผิดพลาดด้วยการดำเนินการด้วยสันติวิธีหรือการเจรจาแบบทวิภาคี หลายฝ่ายจึงมองว่า MOU 2543 ทำให้ไทยเสียดินแดนให้กัมพูชา แต่ในความเป็นจริง MOU 2543 เป็นกรอบที่ใช้ในการเจรจาสิ่งที่ไทยและกัมพูชาเคยตกลงกันไว้แล้วในอนุสัญญา ค.ศ.1904 และสนธิสัญญา ค.ศ. 1907 ซึ่งเป็นอนุสัญญาที่แบ่งเขตแดนไทย-กัมพูชา ดังนั้นการมีอยู่ของ MOU 2543 จึงไม่ใช่ตัวกำหนดเรื่องการเสียดินแดนของไทยแต่อย่างใด
ส่วน MOU 2544 เป็นบันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลไทยกับกัมพูชา ว่าด้วยพื้นที่ที่ไทยและกัมพูชาอ้างสิทธิในไหล่ทวีปทับซ้อนกัน โดยข้อ 2 ระบุว่าบันทึกความเข้าใจนี้มีไว้เพื่อการจัดทำสนธิสัญญาการพัฒนาร่วมสำหรับทรัพยากรปิโตรเลียม และในข้อ 5 ระบุว่าบันทึกความเข้าใจนี้ไม่มีผลกระทบต่อการอ้างสิทธิทางทะเลของแต่ละฝ่าย MOU 2544 จึงไม่ใช่เอกสารที่ใช้แบ่งเขตแดนทางทะเลไทย-กัมพูชาเช่นกัน เพียงแต่เป็นกรอบที่ใช้ทำสนธิสัญญาเท่านั้น ซึ่งหากไทยและกัมพูชาประสงค์จะทำสนธิสัญญา ก็จะต้องนำเข้าที่ประชุมสภาเพื่อหารือกันต่อไป
ธนภัทรกล่าวต่อว่า แผนที่มาตราส่วน 1 : 200,000 ที่หลายฝ่ายมองว่าเป็นสิ่งที่ทำให้ไทยเสียเปรียบเรื่องดินแดน ถูกใช้ในช่วงคดีปราสาทพระวิหารโดยฝ่ายกัมพูชา ซึ่งศาลยุติธรรมระหว่างประเทศไม่ได้ให้สถานะแผนที่ฉบับนี้ให้มีผลใช้บังคับ และฝ่ายไทยโต้แย้งแผนที่ดังกล่าวมาตลอด อีกทั้งไทยใช้แผนที่มาตราส่วน 1 : 50,000 เป็นแผนที่ในการรักษาอธิปไตยของประเทศ เนื่องจากแผนที่มาตราส่วน 1 : 200,000 ของกรรมการปักปันเขตแดนไม่มีความละเอียด จึงไม่สามารถนำไปลงพื้นที่จริงได้ จึงจำเป็นต้องมี MOU 2543 คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย-กัมพูชาจึงเห็นชอบร่างบันทึก MOU 2543 และต่อมาจึงจัดทำแผนแม่บทและข้อกำหนดอำนาจหน้าที่ (TOR 2546) เพื่อหาข้อสรุปเรื่องเขตแดนให้เป็นไปตามอนุสัญญา ค.ศ.1904 และสนธิสัญญา ค.ศ. 1907 ที่แน่ชัด
ธนภัทรกล่าวเพิ่มเติมว่า ปัจจุบัน TOR 2546 ยังอยู่ที่ขั้นตอนแรก คือการพิสูจน์ทราบ ซ่อมแซม และจัดทำหลักเขตแดนที่สูญหาย ซึ่งหากผ่านขั้นตอนแรกและมีการปักเขตแดนจนแล้วเสร็จ คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย-กัมพูชาจะจัดทำแผนที่ฉบับใหม่ขึ้น คือ แผนที่มาตราส่วน 1 : 25,000 ซึ่งจะอยู่บนพื้นฐานของอนุสัญญา ค.ศ.1904 และสนธิสัญญา ค.ศ. 1907 โดยที่ผ่านมามีความพยายามใช้เทคโนโลยีเรดาร์ช่วยในการกำหนดพื้นที่เพื่อให้สามารถตกลงกันได้
“เราไม่รุกล้ำเขาอยู่แล้ว ในขณะเดียวกันเราต้องป้องกันไม่ให้เขารุกล้ำเรา ดังนั้นการที่เราจะทำแผนที่นี้ให้แล้วเสร็จเป็นแผนที่ฉบับใหม่ขึ้นมา เพื่อใช้บังคับระหว่างทั้งสองชาติ แผนที่ 1 : 200,000 ก็จะถูกลบไปโดยสภาพ” ธนภัทรกล่าวและว่า ทั้งนี้หลังจากจัดทำแผนที่แล้ว จะมีการลากแนวเดินสำรวจ การตรวจสอบภูมิประเทศ และการจัดทำหลักเขตแดนถาวร จึงเป็นอันเสร็จสิ้นกระบวนการของ MOU 2543 และ TOR 2546
ธนภัทรกล่าวเสริมว่า นอกจากเรื่องแผนที่แล้ว การมีอยู่ของ MOU 2543 จะเป็นหลักฐานว่า กัมพูชาละเมิดอธิปไตยของไทยจริงตามที่ได้กำหนดในความตกลงระหว่างไทยและกัมพูชานอกเหนือจากหลักทั่วไป ภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศ ส่วน MOU 2544 ที่เป็นการตกลงเรื่องผลประโยชน์จะต้องผ่านกระบวนการของสภาอยู่แล้ว หน่วยงานรัฐจึงไม่สามารถตกลงกับฝ่ายกัมพูชาได้เอง ยิ่งไปกว่านั้น แผนที่แสดงพื้นที่ที่ไทยและกัมพูชาอ้างสิทธิในไหล่ทวีปทับซ้อนกันใน MOU 2544 จะไม่กระทบการอ้างสิทธิทางทะเลของแต่ละฝ่าย ซึ่งจะต้องเป็นไปตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล โดยไทยสามารถประกาศสิทธิในส่วนของตัวเองได้ การมีอยู่ของ MOU 2544 จึงไม่ได้เป็นการจำกัดสิทธิของไทย ในทางกลับกันจะช่วยเป็นกรอบให้กัมพูชาไม่สามารถละเมิดไทยได้
ด้าน พล.ร.อ.พัลลภ ตมิศานนท์ อดีตเสนาธิการทหารเรือ และอดีตสมาชิกวุฒิสภา กล่าวว่า ที่มาของ MOU 2543 ค่อนข้างมีปัญหา และควรหาแนวทางแก้ไข เนื่องจากแผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดน มาตราส่วน 1 : 200,000 มีสถานะสูงกว่าแผนที่อื่นๆ เพราะถูกใช้เป็นเอกสารที่กำหนดในข้อ 1 หมวด ค. กระทั่งถูกนำมาใช้เทียบเคียงในบริบทการแบ่งเขตดินแดนในอนุสัญญา ค.ศ.1904 และสนธิสัญญา ค.ศ. 1907 ทำให้เกิดการละเมิดเส้นแบ่งเขตแดนจากความไม่ละเอียดของแผนที่ รวมถึง MOU 2544 ยังมีปัญหาเรื่องพื้นที่อ้างสิทธิทับซ้อน และยังเป็นการสร้างความชอบธรรมให้กัมพูชาสามารถลากเส้นทะเลอาณาเขตและไหล่ทวีปผ่านน่านน้ำภายในไทยและเกาะกูด ซึ่งละเมิดอธิปไตยไทย อีกทั้งข้อตกลงข้อที่ 2 ใน MOU 2544 ที่กำหนดเงื่อนไขให้มีการเจรจาตกลงพื้นที่พัฒนาร่วมกับการตกลงแบ่งเขต ต้องปฏิบัติในลักษณะที่ไม่อาจแบ่งแยกได้ การยอมให้กัมพูชาร่วมใช้ประโยชน์ในทรัพยากรปิโตรเลียมในการเจรจาพื้นที่ทับซ้อนทางทะเลไทย-กัมพูชา จึงเป็นการยอมให้กัมพูชามีสิทธิทางอธิปไตยร่วมจากการเจรจาดังกล่าว นอกจากนี้ สนธิสัญญาพัฒนาร่วมที่กล่าวถึงใน MOU 2544 ซึ่งเกิดจากเส้นที่ลากผ่านเกาะกูดคือการที่ไทยยอมแบ่งสิทธิอธิปไตยเต็มพื้นที่ใต้เส้นละติจูด 11 องศาเหนือให้กัมพูชาใช้ร่วมด้วย จะกลายเป็นสิทธิทางประวัติศาสตร์ของกัมพูชาในวันหน้า
พล.ร.อ.พัลลภ เสนอว่า ไทยควรกดดันให้กัมพูชามาเจรจาแบ่งเขตทางทะเลโดยเร็วที่สุด ซึ่งหนทางที่สามารถทำได้คือ การใช้มาตรการทางเศรษฐกิจกดดัน โดยพ่วงประเด็นเจรจาเขตแดนทางทะเลเข้าในเงื่อนไขยุติความเป็นปฏิปักษ์ หรือใช้มาตรการทางนาวิกานุภาพกดดัน เช่น การปิดอ่าวควบคุมเรือสินค้าเข้าออกท่าเรือกัมพูชา อีกวิธีคือการใช้มาตรการทางสมุททานุภาพกดดัน เช่น แสดงกำลังและเข้าแสวงผลประโยชน์ในการเจรจาพื้นที่ทับซ้อนทางทะเลไทย-กัมพูชา เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของพื้นที่ อีกทั้งรัฐบาลควรแสดงเจตจำนงยกเลิก MOU 2544 ตามอนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ข้อ 56 ซึ่งจะมีผลบังคับในอีก 12 เดือนและหลังจากที่รัฐสภาเห็นชอบ รวมถึงจัดทำ Genuine Zone of Overlap เพื่อเป็นแนวทางกำหนดพื้นที่แสวงประโยชน์ปิโตรเลียมของไทยอย่างเป็นขั้นตอน
ด้าน เจษฎ์ โทณะวณิก รองอธิการบดีฝ่ายกฎหมายและธรรมาภิบาล วิทยาลัยบัณฑิตเอเซีย แสดงความกังวลต่อ MOU 2543-2544 พร้อมทั้งเสนอว่า ไทยไม่ควรไว้ใจกัมพูชา เนื่องจากแม้ MOU ทั้ง 2 ฉบับจะไม่ใช่สิ่งที่ทำให้ไทยเสียดินแดน แต่เป็นการคืบคลานที่มีโอกาสทำให้ไทยเสียดินแดนได้ อีกทั้งกัมพูชายังละเมิดจารีตประเพณีระหว่างประเทศในการขีดเส้นแบ่งเขตแดน ไทยจึงควรยื่นขอยกเลิก MOU ตามอนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วกฎหมายสนธิสัญญา เพราะไทยไม่จำเป็นต้องยอมกัมพูชาเพื่อรักษาอธิปไตยของตัวเอง แต่ต้องพูดคุยและตกลงกันแบบประเทศเอกราชกับประเทศเอกราช โดยการใช้หลักกฎหมายระหว่างประเทศเรื่องการปักปันเขตแดน
ความรู้สึกของคุณหลังอ่านบทความนี้เป็นอย่างไร ?
ถูกใจ
รักเลย
ตลก
เศร้า
โกรธ
