SocietyWritings

Miss Universe สร้างคุณค่าให้ผู้หญิงจริงหรือ?

เรื่อง : ปิยะพร สาวิสิทธิ์

ภาพประกอบ : เก็จมณี ทุมมา

การประกวด Miss Universe นับว่าเป็นอีกหนึ่งเวทีการประกวดที่ถูกผู้คนจับตามองทุกปี โดยเฉพาะในประเทศไทย หลายคนอาจติดตามเพราะเป็นการตอบสนองต่อแนวคิดชาตินิยมในสังคมโดยการสนับสนุนผู้เข้าประกวดจากประเทศตนเอง หรือแม้กระทั่งติดตามเพราะความบันเทิง

อย่างไรก็ดี จุดประสงค์ของเวที Miss Universe นั้น ในเบื้องลึกเราอาจไม่สามารถชี้ชัดได้ว่าแท้จริงคืออะไร แต่กระนั้น จุดประสงค์หนึ่งที่ถูกใช้เป็นแนวคิดหลักและนำเสนอออกมาอย่างชัดเจน คือ การสร้างคุณค่าให้ผู้หญิง การสนับสนุนให้ผู้หญิงมีความภาคภูมิใจและสามารถเป็นตัวเองได้อย่างมั่นใจ

เห็นได้ชัดว่าเวที Miss Universe นั้นถูกผูกโยงไว้กับแนวคิดสตรีนิยม (Feminism) อย่างแยกไม่ได้ เนื่องในโอกาสวันสตรีสากล จึงอยากชวนตั้งคำถามว่า

Miss Universe ส่งเสริม ‘คุณค่า’ ให้ผู้หญิงตามที่ได้ประกาศไว้จริงหรือ?

เมื่อพูดถึงความงามที่เป็นเชิงประจักษ์ ถึงแม้เวที Miss Universe จะมีการประกวดรอบตอบคำถามเกี่ยวกับปัญหาสังคม แต่ไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า ลักษณะทางกายภาพที่ปรากฏในระเบียบการประกวดก็สำคัญ เช่น ผู้ลงสมัครต้องมีส่วนสูงไม่ต่ำกว่า 165 เซนติเมตร หรือลักษณะของมาตรฐานความงามที่ถูกตั้งขึ้นโดยไม่ได้ปรากฏในระเบียบ แต่สามารถสังเกตได้จากลักษณะทางกายภาพของผู้ที่ผ่านเข้ารอบประกวด เช่น รูปร่างที่ค่อนข้างเข้ารูป มีสัดส่วนที่โค้งเว้าตามมาตรฐานของความเป็นหญิง สีผิวที่สม่ำเสมอเรียบเนียนไร้ร่องรอย ฯลฯ

ยิ่งไปกว่านั้น Miss Universe ยังมีการสร้างมาตรฐานของทัศนคติและแนวคิดของผู้เข้าประกวด โดยถูกนำเสนอผ่านคอนเซปท์และการโปรโมทของกองประกวดอย่างชัดเจน คือ การสนับสนุนให้ผู้หญิงมีความมั่นใจและมีความสามารถในการเปลี่ยนแปลงสังคมได้

ดังนั้นแล้ว สิ่งที่เรามักจะได้เห็นในเวที Miss Universe ทุกปี คือการหยิบยกประเด็นทางสังคมมานำเสนอ โดยมีการโปรโมทและนำมาสร้างเป็นอัตลักษณ์ให้แก่ผู้เข้าแข่งขัน ยกตัวอย่าง มารีญา พูลเลิศลาภ Miss Universe Thailand 2017 ที่มีการหยิบยกประเด็นสิ่งแวดล้อมมานำเสนอให้เกิดเป็นวาระทางสังคมที่ทำให้หลายคนเกิดความตระหนักถึงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

จากนั้นในปี 2021  แอนชิลี สก๊อต-เคมมิส ได้มีการนำเสนอประเด็น Real Size Beauty ที่สนับสนุนให้ผู้หญิงมีความมั่นใจในรูปร่างและความสวยในแบบของตนเอง กระนั้นเอง การสร้างอัตลักษณ์นี้ขึ้นของแอนชิลีก็ได้รับความสนใจจากกลุ่มคนดูซึ่งมีความเห็นที่หลากหลาย โดยกลุ่มหนึ่งเห็นด้วยกับแคมเปญนี้ แต่บางส่วนกลับวิจารณ์เพื่อให้เธอลดน้ำหนัก

จากที่กล่าวข้างต้น จะเห็นได้ว่าเวที Miss Universe ได้มีการสร้างมาตรฐานของผู้หญิงไม่ว่าจะในด้านกายภาพและด้านทัศนคติ จึงเกิดเป็นคำถามว่า “แล้วผู้หญิงที่ไม่ได้มีรูปร่างและทัศนคติในแบบของ Miss Universe ล่ะ?”

ถึงแม้แนวคิดเรื่องการสร้างคุณค่าในความเป็นผู้หญิงของ Miss Universe จะสร้างขึ้นเพื่อตอบโต้แนวคิดชายเป็นใหญ่ (Patriarchy) และสนับสนุนผู้หญิงตามแนวคิดของสตรีนิยม (Feminism) แต่การกระทำนี้อาจนับได้ว่าเป็นการตอบโต้ภายใต้แนวคิดทวินิยม (Dualism) คือ การจัดหมวดหมู่สิ่งต่างๆ เป็น 2 ฝ่าย เช่น ดำ-ขาว, ถูก-ผิด, หญิง-ชาย เป็นต้น จะเห็นว่าจุดประสงค์ของการประกวดคือการยกระดับให้ผู้หญิงมีคุณค่า มีความคิด ความสามารถ และความเป็นผู้นำเพื่อให้เทียบเท่ากับผู้ชาย

ในทางตรงกันข้าม ศตวรรษที่ 21 ภายใต้บริบทสังคมที่มีความหลากหลาย ไม่ได้มีเพียงความเป็นเพศชายและเพศหญิงเท่านั้น การสร้างมาตรฐานของ ‘ผู้หญิง’ ในแบบของ Miss Universe ซึ่งมีรูปแบบที่เฉพาะเจาะจง กำลังทำให้คุณค่าของผู้หญิงกลุ่มอื่นๆ ที่ไม่มีความใกล้เคียงกับความเป็น ‘ผู้หญิง’ ในแบบของ Miss Universe ถูกลดทอนไปหรือไม่?

จเร สิงหโกวินท์ จากคณะภาษาและการสื่อสาร สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ได้วิเคราะห์หนังสือ Gender Trouble ของ Judith Butler ในโครงการ “หญิงอ่านเขียน เขียนอ่านหญิง” ครั้งที่ 8 จัดโดยหลักสูตรสตรี เพศสถานะ และเพศวิถีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อปี 2014 โดยได้มีการอธิบายในมุมมองของ Butler ที่ว่า การสร้างความเป็นหญิงให้ชัดเจนมากขึ้นและอัตลักษณ์ทางเพศก็ดูเฉพาะมากยิ่งขึ้น ทำให้เกิดการแบ่งแยกความเป็นชายและหญิง ซึ่งเป็นแนวคิดที่ได้รับอิทธิพลมากจากการรักเพศตรงข้าม (Heterosexuality) ซึ่ง Butler มองว่า แนวคิดแบบนี้ขัดต่อหลักการของสตรีนิยม

จเร ยังได้นำเสนอความเห็นของ Butler ต่ออีกคือ Butler มองว่า “เพศเป็นเสมือนกระบวนการอย่างหนึ่งที่ต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ ไม่มีจุดสิ้นสุดและไม่มีจุดเริ่ม ความเป็นเพศจะถูกตัดสินด้วยอะไร ในเมื่อมันยังมีการเปลี่ยนแปลงอยู่” ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าในศตวรรษที่ 21 การเคารพความหลากหลายถูกยกมาเป็นวาระสำคัญในสังคม ไม่ว่าจะเป็นความหลากหลายทางเพศ อัตลักษณ์ และการนำเสนอตัวตน คุณค่าของมนุษย์จึงไม่ควรที่จะถูกตัดสินหรือตั้งมาตรฐานโดยจำกัดแค่ในความเป็นหญิงหรือชาย ซึ่งขัดแย้งกับจุดประสงค์ของการประกวด คือการมุ่งเน้นการสร้างมาตรฐานความเป็น ‘ผู้หญิง’

เมื่อปี 2020 งานศึกษาของ Rebecca Aroha Randell เรื่อง Beyond Dualism: The Challenge for Feminist Theory กล่าวว่า ในฐานะนักสตรีนิยม สิ่งที่ควรทำคือการท้าทายการมีอยู่ของแนวคิดทวินิยมหรือการแบ่งแยกชายหญิง ควรคิดในแง่ของการสร้างความสัมพันธ์ (Mutuality) คือการสื่อสารสร้างความเข้าใจในความหลากหลายของมนุษย์ เคารพซึ่งกันและกัน และทำให้ทุกเพศมีการสร้างความพันธ์ในสังคม มากกว่าการกดทับ(Domination)

อย่างการยกคุณค่าของความเป็นเพศใดเพศหนึ่งเพื่ออยู่เหนือเพศอื่นๆ เหมือนที่เวที Miss Universe พยายามผลักดันให้คุณค่าความเป็นผู้หญิงนั้น ‘เทียบเท่า’ หรือ ‘เหนือกว่า’ ผู้ชาย

กล่าวโดยสรุปแล้ว Miss Universe นำเสนอคุณค่าของความเป็นหญิงไว้อย่างชัดเจน คือ ต้องมีลักษณะทางกายภาพที่ตรงกับมาตรฐาน มีทัศนคติที่ขับเคลื่อนสังคม โดยในสังคมที่เป็นจริงนั้น มีกลุ่มคนที่หลากหลายและไม่สามารถตัดสินคุณค่าแค่จากกรอบของการประกวดได้

ไม่แน่ว่าเราควรหยุดการสร้างมาตรฐานใดเพื่อยกระดับคุณค่าบางสิ่งที่อาจจะไปกดทับคุณค่าอื่น กล่าวคือคนที่มีลักษณะกายภาพไม่ตรงกับมาตรฐาน คนที่ไม่ได้มีแรงมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนสังคมตามกรอบของ Miss Universe

บุคคลคนเหล่านั้น รวมถึงทุกคนในสังคมต่างก็มีคุณค่าในตัวเองเช่นเดียวกันมิใช่หรือ?


บรรณานุกรม

Rebecca Aroha Randell. (2020). Beyond Dualism: The Challenge for Feminist Theory.(Chapter 2)(p.12-24) Adelaide: University of Adelaide.

ผกามาศ เลียงธนะฤกษ์. (11 พฤศจิกายน 2014). “การเมืองเรื่อง Performativity”: คำประกาศจาก Judith Butler ใน Gender Trouble จเร สิงหโกวินท์. เข้าถึงได้จาก ประชาไท: https://prachatai.com/journal/2014/11/56551

ความรู้สึกของคุณหลังอ่านบทความนี้เป็นอย่างไร ?

Like ถูกใจ
0
Love รักเลย
0
Haha ตลก
0
Sad เศร้า
0
Angry โกรธ
0

More in:Society

Articles

ออกเดินทางมาแล้วแต่ยังไกลจุดหมาย : ตอนนี้ Universal Design พาคนพิการเดินทางไปได้เท่าไหนในไทย

เรื่องและภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย เป็นเวลาหลาย 10 ปีมาแล้วที่คนพิการต้องเรียกร้องสิทธิต่างๆ ทั้งในประเด็นสิทธิในการเข้าทำงาน มุมมองด้านลบที่คนพิการเคยถูกมองว่าไม่มีความสามารถ หรือเคยทำกรรมไว้จึงพิการ และปัญหาความไม่สะดวกที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของพวกเขาหลังจากที่ต้องสูญเสียทักษะบางอย่างไป การเดินทางเองก็เป็นอุปสรรคอันดับต้นๆ ที่คนพิการต้องพบเจอและมีการเรียกร้องมาเป็นเวลานาน จนมีกฎหมายเกี่ยวกับ Universal Design ...

Features

เคยได้ยินเรื่องราวจากสายส่งหนังสือไหม?

เรื่อง : อารีย์วรรณ อมรเดชเทวินทร์ ภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย สายส่ง น. ผู้ดำเนินกิจการเป็นตัวแทนในการส่งหนังสือหรือสินค้าอื่นให้แก่ผู้รับ. เคยได้ยินชื่ออาชีพสายส่งไหม? ฉันรู้ว่านักเขียนเป็นผู้สร้างสรรค์เรื่องราวในหนังสือ ฉันรู้ว่าสำนักพิมพ์เป็นผู้นำเรื่องราวจากนักเขียนมาผลิตหนังสือ และรู้ว่าร้านหนังสือเป็นผู้ส่งหนังสือมาให้ถึงมือเหล่าคนอ่าน แต่ฉันกลับไม่รู้เลยว่าสายส่งคืออะไร… จนกระทั่งเมื่อฉันมีโอกาสทำความรู้จักกับคุณน้าคนหนึ่ง ผู้เป็นนักเขียนและบรรณาธิการอยู่ในวงการหนังสือมาอย่างยาวนาน ...

Articles

โลกกำลังจะแตก เรายังควรแย่งวัฒนธรรมกันอยู่ไหม?

เรื่อง : ปิยะพร สาวิสิทธิ์ ภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย ชัยชนะของพรรคฝ่ายขวาในหลายประเทศทำให้เห็นการกลับมาของแนวคิดแบบอนุรักษ์นิยมที่เริ่มมีมากขึ้นในปัจจุบัน ด้านประเทศไทยเองถึงแม้กลุ่มที่นิยามตนเองว่า ‘หัวก้าวหน้า (Progressive)’ ซึ่งเป็นแนวคิดการเมืองแบบฝั่งซ้ายจะเริ่มมีพื้นที่และได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น ทว่าหากพิจารณาตามจุดประสงค์ของการเกิดกลุ่มแนวคิดนี้ ก็อาจยังไม่พ้นเรื่องเศรษฐกิจและความต้องการต่อต้านรัฐบาลชุดปัจจุบัน เพราะหากประเทศไทยเต็มไปด้วยกลุ่มคนหัวก้าวหน้าจริงเราคงไม่ได้เห็นคนในสื่อสังคมออนไลน์ตบตีแย่งชิงวัฒนธรรมกับประเทศเพื่อนบ้าน “รักกันไว้เถิด ...

Articles

Car-Centric City: เมืองที่รถยนต์ใหญ่กว่าคน

เรื่องและภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย หากคุณเป็นคนที่ไม่ได้ขับรถ คุณอาจเคยหงุดหงิดเวลาที่ต้องมาเดินหลบรถยนต์เวลาเดินอยู่ในซอยแคบๆ จนไม่เข้าใจว่าทำไมต้องมาทนเสี่ยงตายอยู่บนสภาพถนนแบบนี้ หรือหากคุณเป็นคนที่ขับอยู่ตลอด คุณอาจเคยหงุดหงิดที่ต้องมาทนรอคนเดินข้ามทางม้าลาย และไม่เข้าใจว่าทำไมบางคนจึงออกมาเรียกร้องหาทางเท้า ทางจักรยานที่ดี เพราะจะทำให้คุณใช้เวลาบนรถนานขึ้นเนื่องจากต้องสูญเสียเลนถนนไปเพื่อสร้างทางเท้าเพิ่มเติม ทั้ง 2 เหตุการณ์อาจเป็นมุมมองที่ไม่มีทางเกิดขึ้นในคนคนเดียวกันแต่ก็มีที่มาไม่ต่างกัน นั่นเป็นเพราะเรากำลังใช้ชีวิตอยู่ในเมืองแห่ง ...

News

อาจารย์รัสเซียศึกษา มธ. คาดสงครามรัสเซีย-ยูเครนไม่ใช้อาวุธนิวเคลียร์พลังทำลายล้างสูง หวังเจรจายุติต้นปีหน้า

เรื่อง : อารีย์วรรณ อมรเดชเทวินทร์ ภาพประกอบ : ชวิน ชองกูเลีย อาจารย์รัสเซียศึกษา มธ. ชี้ สงครามรัสเซีย-ยูเครนไม่รุนแรงเพิ่มขึ้นจากการใช้อาวุธนิวเคลียร์พลังทำลายล้างสูง เพราะไม่ก่อให้เกิดผลดีต่อฝ่ายใด และคาดว่าสงครามจะจบลงด้วยการเจรจาไม่ให้ยูเครนเข้าร่วม NATO ตามที่รัสเซียต้องการ เมื่อวันที่ ...

Articles

คุณเข้าร้านโชห่วยครั้งล่าสุดเมื่อไหร่ ?

เขียน : พรวิภา หิรัญพฤกษ์ ภาพประกอบ : ศิรประภา จารุจิตร คุณเข้าร้านโชห่วยครั้งล่าสุดเมื่อไหร่ ? ร้านค้าท้องถิ่นที่หายไปพร้อมกับ ‘ความมั่นคงทางอาหาร’ คุณซื้อของจากร้านโชห่วยล่าสุดเมื่อไหร่ ? ฉันหมายถึง ...

0 %

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

Allow All
Manage Consent Preferences
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    Always Active

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • Google Analytics

    คุ้กกี้ที่เราเก็บไป จะนำไปใช้เพื่อประกอบการวิเคราะห์การอ่านบทความ/ข่าวภายในเว็บไซต์เท่านั้น จะไม่มีการนำข้อมูลผู้ใช้ไปใช้ในเชิงพาณิชย์แต่อย่างใด

Save